Ostatnia aktualizacja 10 maja 2025

Kuba nie potrzebuje fajerwerków, żeby Nowy Rok przywitać z energią. Nochevieja – bo tak nazywa się sylwester na wyspie – to święto pełne emocji, rodzinnego ciepła, starych przesądów i… wyjątkowej atmosfery, której nie da się podrobić nigdzie indziej na świecie. Choć turystów może zaskoczyć brak wielkich imprez ulicznych i huku petard, dla Kubańczyków najważniejsze są zupełnie inne rzeczy. Jakie? Zobacz, jak wygląda prawdziwy sylwester na Kubie!

Rodzina i tradycja ponad wszystko

Na Kubie sylwestra spędza się… jak Wigilię. To czas rodzinnych spotkań, przygotowań i wspólnego świętowania w domowym zaciszu. Kubańczycy już na wiele dni przed Nochevieja planują, robią zakupy i dzielą się obowiązkami, by wieczór 31 grudnia był naprawdę wyjątkowy. Kolacja sylwestrowa to prawdziwa uczta – tradycyjnie powinna królować pieczona wieprzowina, najlepiej w postaci całego prosiaka (lechón asado). Ze względu na trudną sytuację ekonomiczną coraz częściej zastępuje go jednak pieczona noga, przygotowywana wspólnie przez rodzinę, nierzadko już od świtu.

Jeszcze kilka lat temu na ulicach Hawany można było zobaczyć, jak prosiaki pieką się na paleniskach tuż przed domami – dziś to już niestety rzadki obraz dawnej kubańskiej codzienności. Mimo wszystko Kubańczyków tego dnia nie opuszcza dobra energia!

Na stole królują klasyki lokalnej kuchni: ryż z czarną fasolą, znany jako moros y cristianos lub arroz con frijoles negros, ropa vieja – szarpana wołowina w aromatycznym sosie pomidorowym, yucca con mojo – maniok z czosnkowo-cytrusowym sosem, kubańskie sałatki oraz obowiązkowo cascos de guayaba – deser z guawy, który przygotowuje się z wyprzedzeniem, by zdążył odpowiednio „odstać”. W niektórych domach pojawia się również turrón – słodki hiszpański przysmak z migdałów, uznawany na Kubie za towar luksusowy, kupowany wcześniej specjalnie na święta.

Kolacji towarzyszy kieliszek rumu, lokalne piwo, a o północy – jeśli tylko uda się zdobyć – odrobina szampana.

Zwyczaje i rytuały sylwestrowe na Kubie

Nochevieja to nie tylko rodzinna kolacja – to również pełna symboliki noc, podczas której Kubańczycy pielęgnują rytuały mające zapewnić szczęście, oczyszczenie i pomyślność w nadchodzącym roku. Oto najważniejsze z nich:

12 winogron – jednym z najbardziej symbolicznych rytuałów sylwestrowych na Kubie jest zjedzenie 12 winogron równo o północy, zazwyczaj tuż po wzniosłym toaście na Nowy Rok. Zjada się je jedno po drugim – po jednym na każde uderzenie zegara – wypowiadając przy każdym ciche życzenie, które ma przynieść pomyślność w kolejnych dwunastu miesiącach. 

Choć zwyczaj ten przywędrował z Hiszpanii, na Kubie zakorzenił się na dobre, stając się ważnym elementem Nochevieja. Winogrona, zwłaszcza w grudniu, uchodzą za towar luksusowy i są kupowane wcześniej z myślą o tej wyjątkowej nocy. Gdy wybija północ, składanie życzeń staje się niemal rytuałem – jedno życzenie, jedno winogrono, aż do ostatniego, które symbolicznie zamyka stary rok i otwiera nowy.

Wylewanie wody – na wschodzie Kuby i w prowincjonalnych miejscowościach wciąż żywa jest tradycja wylewania wody o północy – przez okna, balkony lub bezpośrednio za drzwi domu. Ten symboliczny gest ma oczyścić dom i jego otoczenie ze złej energii, problemów i trosk mijającego roku, by zrobić miejsce na świeży, lepszy początek. To jedna z najbardziej widowiskowych tradycji Nochevieja – ale głównie poza Hawaną. 

Palenie kukieł Año Viejo – na kubańskiej prowincji wciąż żywa jest tradycja tworzenia kukły Año Viejo – symbolicznego „starego roku”. Już od rana 31 grudnia przed domami można zobaczyć siedzące na krzesłach postacie wykonane ze starych ubrań, kartonów, gazet i materiałów, wypchane tym, co akurat jest pod ręką. Kukła często otrzymuje imię, czasem nawiązuje do wydarzeń z mijającego roku. Nierzadko kukły pojawiają się już na kilka dni wcześniej.

Dokładnie o północy kukła zostaje uroczyście spalona, co symbolizuje pożegnanie wszystkiego, co złe, i oczyszczenie przestrzeni dla nowego początku. To emocjonalny i widowiskowy rytuał, który wciąż obecny jest w wielu częściach Kuby. Również uczestnicy wyjazdów Hola Cuba mają za sobą robienie i palenie „grupowej” kukły! 

Spacer z walizką – wśród kubańskich zwyczajów noworocznych nie brakuje też rytuałów pełnych nadziei na spełnienie marzeń – jednym z nich jest krótki spacer z walizką zaraz po wybiciu północy. Osoby, które marzą o podróżach w nadchodzącym roku, chwytają pustą walizkę i wychodzą na moment z domu – przechadzają się wokół posesji lub robią symboliczne kółko po okolicy. 

Wierzy się, że ten gest przynosi nowe możliwości wyjazdów, przygód i zagranicznych wojaży. Choć zwyczaj ten bywa traktowany z przymrużeniem oka, wielu Kubańczyków traktuje go bardzo poważnie i wykonuje z pełnym przekonaniem.

Co z imprezami, koncertami i fajerwerkami noworocznymi na Kubie?

To częste zaskoczenie dla turystów – wielu spodziewa się w sylwestra głośnych fiest, ulicznych parad, pokazów sztucznych ogni… Tymczasem na Kubie takich atrakcji zazwyczaj nie ma. Nie znajdziesz fajerwerków w sklepach, a publiczne imprezy są rzadkością – może z wyjątkiem niektórych restauracji w Hawanie, które próbują nadążyć za „modą z Zachodu”. Ale to wciąż wyjątek, a nie reguła.

Sylwester po kubańsku – przeżyj to osobiście

Sylwester na Kubie to nie show – to doświadczenie. Inne niż gdziekolwiek indziej. Bardziej rodzinne, szczere i zanurzone w tradycji. To wieczór pełen symboli, domowego ciepła, prostych radości i wyjątkowej atmosfery, której nie da się poczuć nigdzie indziej. Możesz spacerować ulicami Hawany, obserwować lokalne zwyczaje, zobaczyć przygotowane kukły Año Viejo, zajrzeć do gwarnego baru, w którym rozbrzmiewa śmiech i muzyka, i… wypowiedzieć swoje 12 życzeń, tak jak robią to Kubańczycy.

Z Hola Cuba pokażemy Ci Kubę, jakiej nie znajdziesz w przewodnikach. Zwyczaje, emocje, ludzie i historie – to wszystko czeka na Ciebie nie tylko w Nowy Rok. W trakcie wypraw sylwestrowych dołączamy do lokalnych imprez lub organizujemy własne, jednak tradycyjne witanie Nowego Roku po kubańsku odbiega od znanych nam w Europie celebracji.

Sylwester na Kubie to fascynujące połączenie tradycji, radości i nadziei na lepszy nowy rok, celebrowane w unikalnym kubańskim stylu.