Ostatnia aktualizacja 16 maja 2025

Día de Muertos to nie tylko święto. To głęboko zakorzeniona tradycja, w której życie i śmierć spotykają się przy wspólnym stole. Od 28 października do 2 listopada Meksyk tętni kolorami, zapachem kadzideł, światłem świec i dźwiękiem muzyki. To nie jest cichy czas zadumy. To święto życia tych, którzy odeszli. 

Święto zmarłych, które pachnie życiem

Nikt nie umiera, dopóki ktoś o nim pamięta. Dla Meksykanów to nie tylko piękne zdanie – to sens obchodzenia Día de Muertos, najważniejszego święta w ich kalendarzu. Nie Boże Narodzenie, nie Wielkanoc – to właśnie przełom października i listopada sprawia, że całe miasta rozbłyskują światłem świec, kolorami aksamitek i zapachem copalu.

Choć główne dni to 1 i 2 listopada – Wszystkich Świętych i Zaduszki – przygotowania zaczynają się już 28 października. Tego dnia ulicami wielu miast przechodzą procesje z wizerunkiem św. Judy Tadeusza, patrona spraw beznadziejnych. Symbolicznie otwierają one czas, w którym dusze zmarłych mają powrócić do swoich rodzin. W Meksyku nikt nie ma wątpliwości – zmarli wracają. I trzeba ich godnie przyjąć.

Ołtarze, które mówią więcej niż słowa

Każda rodzina przygotowuje ołtarzyk – ofrendę. Może być prosty, ustawiony na stole, albo rozbudowany na siedem poziomów, zgodnie z dawnymi wierzeniami. Każdy poziom ma swoje znaczenie, a każdy przedmiot – swoją funkcję. Są zdjęcia zmarłych, pan de muerto (słodki chleb z dekoracją w kształcie kości), calaveritas (cukrowe czaszki z imionami), copal, sól, woda, świeczki. Są zabawki dla zmarłych dzieci, ulubione potrawy i napoje dla dorosłych. Czasem pojawia się butelka mezcalu, paczka papierosów, kubek gorącej czekolady.

Najważniejsze są jednak aksamitki – flor de muertos. Ich intensywny zapach i jaskrawy kolor mają wskazywać duszom drogę do domu. Często tworzy się z nich ścieżkę od drzwi aż do samego ołtarza – tak, żeby żadna dusza nie miała wątpliwości, dokąd wrócić.

Na cmentarz nie idzie się w ciszy

Już kilka dni przed świętem rodziny ruszają na groby swoich bliskich. Czyszczą, zamiatają, malują. 1 i 2 listopada wracają z jedzeniem, świecami, kwiatami i… wspomnieniami. Siadają przy grobach, rozmawiają, czasem zamawiają mariachi, którzy śpiewają ulubione piosenki zmarłych. To nie smutna wizyta. To spotkanie. Z tymi, którzy odeszli, ale nigdy nie zostali zapomniani.

I choć może nam się wydawać, że to wygląda jak scena z filmu, rzeczywistość jest jeszcze bardziej poruszająca. Dla Meksykanów te dni są czymś świętym. Bo wierzą, że dusze przez cały rok czekają na ten jeden wieczór. A skoro już wracają – trzeba zrobić wszystko, by poczuły się znów jak w domu.

Parada, która niesie życie

W dużych miastach, jak Mexico City, Oaxaca, Puebla czy San Cristóbal de las Casas, organizowane są wielkie parady. Tłumy ludzi w makijażach La Catriny – eleganckiej damy-szkieletu – tańczą, grają, śpiewają. Przyjeżdżają z całego świata. Nie po to, żeby patrzeć. Po to, żeby być częścią tej energii.

Wielu maluje twarze, ubiera się w stroje kościotrupów, przynosi własne instrumenty. Te uliczne pochody stają się wspólną celebracją życia i śmierci – bez dystansu, bez strachu, za to z ogromną radością.

Calaveras literarias, czyli epitafia na wesoło

Jedną z bardziej zaskakujących tradycji są tzw. calaveras literarias – krótkie, humorystyczne wierszyki stylizowane na epitafia. Pisane o żyjących osobach, z przymrużeniem oka, są wyrazem dystansu i meksykańskiego poczucia humoru. Bo w Meksyku śmierć nie jest tematem tabu. Jest częścią codzienności. Jest czymś, z czego można się czasem śmiać – byle z miłością i szacunkiem.

Día de Muertos to nie czas smutku – to czas pamięci

To święto, które pachnie kadzidłem, pan de muerto i aksamitkami. To święto, w którym zmarli wracają, a żywi czują się z nimi bliżej niż kiedykolwiek. To święto, które trzeba zobaczyć – nie tylko oczami, ale sercem. To nie jest wydarzenie, które się tylko ogląda. To święto, które się przeżywa – całym sobą.

Día de Muertos to nie tylko święto – to moment, w którym Meksyk pokazuje swoją duszę. Zobacz to razem z nami. W Hola Cuba zabierzemy Cię tam, gdzie wszystko nabiera głębszego znaczenia.

Zapraszamy na coroczną wyprawę na Dzień Zmarłych – Hola Mexico!